Ten Instrumental Moments That Shook Hip Hop

       

        Ο μύθος λέει πως οι djs ήταν οι άνθρωποι που καθόρισαν την εκκίνηση του χιπ χοπ ως μουσικό είδος. Πέρα από ιδεαλιστικές προσεγγίσεις του τύπου “χωρίς τους djs δε θα υπήρχαν mcs” ή αυθαίρετες ερμηνείες της μορφής “ήταν αυτοί που παίρναν το ρεύμα για τα πάρτυ στο δρόμο” (καμία μελέτη δεν προέκυψε ως τώρα που να αποδεικνύει ότι ένας φανκ τραγουδιστής στα 70s δεν υστερούσε σε ηλεκτρολογικές γνώσεις από έναν κάτοχο πικάπ ή ηχείων), τα πράγματα πρόκυψαν κυρίως λόγω εργασίας, παρά εγκεφαλικά. Και κυρίως από το γεγονός ότι για συγκεκριμένους λόγους οι djs αρχικά ήταν συνήθως και οι ενορχηστρωτές ενός χιπ χοπ τραγουδιου.

        Δυο παράγοντες έκαναν έναν μουσικό που δεν είχε να συνεισφέρει φωνητικά στην τέχνη αυτή, να είναι τόσο απαραίτητος. Η τεχνική των breaks, η τροφοδότηση δηλαδή τραγουδιστών, ράππερ και κοινού με έναν επαναλαμβανόμενο πλην όμως πιασιάρικο ρυθμό για κάθε είδους φωνητική ή χορευτική προσθήκη και η πλατφόρμα για τα street parties μιας και ήταν οι μόνοι παράγοντες του νέου κάποτε μουσικού είδους που για να παράγουν μουσική έπρεπε να κατέχουν σπίτι τους έναν στοιχειωδώς σύγχρονο μουσικό εξοπλισμό και να δουλεύουν πάνω σε αυτόν πριν φτάσουν σε κάποιο στούντιο.

        Παρότι, κοντεύει από εκείνη τη χρονική στιγμή να κλείσει μισός αιώνας, και οι δυο παράγοντες παραμένουν ενεργοί. Αν δεν έχεις επαφή με παραγωγούς που προσφέρουν νέους ήχους δε μπορείς παρά να γράφεις τα λόγια σου πάνω σε ήχους του παρελθόντος και αν δεν υπάρχει εξοπλισμός στο σπίτι ενός παραγωγού δε μπορείς ούτε να προσομοιώσεις μια ηχογράφηση ή μια ζωντανή εμφάνιση. Ακόμη και στη σύγχρονη, πολύ πιο εξελιγμένη εποχή, οι διασημότεροι ράππερ έχουν σαν βάση τους σπίτια στούντιο, ή στούντιο σπίτια λιγότερο ή περισσότερο γνωστών παραγωγών ή djs που εμπιστεύονται για τον ήχο που δημιουργούν ή τον ήχο που οι ίδιοι/ιες μόνο εκεί μπορούν να εξασφαλίσουν.

       Τι γίνεται όμως με τους ανθρώπους όταν σταματούν να δουλεύουν μαζί με ή για, κάποια άτομα που προσφέρουν τα φωνητικά τους, το ραπ τους και καταπιάνονται με την παραγωγή χιπ χοπ χωρίς ραπ ή με απλά περιστασιακή σχέση με ράππερς;
       Κάποιες φορές η δημιουργία τραγουδιών χιπ χοπ χωρίς στίχους, πολλές και χωρίς φωνητικά καν, άνοιξε δρόμους για το είδος και την τέχνη συνολικά. Ας δούμε δέκα τέτοιες περιπτώσεις τραγουδιών που λίγο πολύ ανταποκρίνονται και σε δέκα εξίσου σημαντικούς δίσκους από τους οποίους προήλθαν.

Μπορείτε ταυτόχρονα να τα ακούτε από τη Spotify λίστα
http://bit.ly/10instrumentalmoments

1. Birdy Nam Nam - Abbesses

Γαλλικό κουαρτέτο djs. Αν δεν ήταν η διάσημη συμμετοχή τους στο δίσκο του A$AP Rocky πιθανόν οι μισοί άνθρωποι που διαβάζουν αυτές τις γραμμές να μην καταλάβαιναν καν το, αστείο, όνομά τους. Οι Birdy Nam Nam προέκυψαν ούτε σαν το πρώτο συγκρότημα djs, ούτε θα μείνουν σαν το πιο διαχρονικό ίσως. Δημιούργησαν πριν πάνω από 10 χρόνια όμως, το κοντινότερο σε μπάντα παράδειγμα που προσέφεραν ποτέ djs. Χωρίς κλασσικά χιλιοπαιγμένα breaks, χωρίς άγχος για το ποιος από τους 4 ήταν πιο μάστορας στα πικάπ και κυρίως χωρίς εμμονή να τα πουν όλα γρήγορα. Το Abbesses είναι ένα έργο τέχνης σχεδόν 7 λεπτών, με jazz γρήγορα και αεράτα drums και τρομερή σε σύλληψη μπασσογραμμή. Η live εκδοχή του σίγουρα έχει κουνήσει πολύ τους γαλλικούς συναυλιακούς χώρους.

2. Dj Krush – Duality feat. Dj Shadow

Τα 90s ήταν αδιαμφισβήτητα η εποχή που ο Dj Krush είχε τη μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα, σε διεθνές επίπεδο, μαζί με τον Dj Shadow. Πιθανόν να μην είχε τις τεχνικές δεξιότητές του, και για να είμαστε ειλικρινείς να απείχε άρα πολύ από supergroup όπως οι Invisible Scratch Piklz των Q Bert και Mix Master Mike. Μπορούσε να γράφει και να σαμπλάρει διαολεμένα κομμάτια. Να αναγάγει τη λούπα σε επιστήμη που αν την είχες σπουδάσει καλά μπορούσες να δημιουργείς section λίγων δευτερολέπτων που εκατομμύρια ακροατές να θέλουν να τα ακούν σε πολύλεπτες τελικές εκδοχές. Η συνεργασία με τον Shadow ήταν μάλλον το κλασσικότερο τέτοιο παράδειγμα.

3. Kid Koala - Skanky Panky

Αν η ηλικία σου δεν είναι πολύ μεγάλη ή πολύ μικρή, τότε σίγουρα θυμάσαι εκείνη την περίοδο που στα μπαρ, στα νεολαιίστικα σπίτια και αλλού το “electro swing”, το “swing beat” ή όπως αλλιώς βαφτιζόταν το να σαμπλάρεις swing με βαριά μπητς από πάνω, ήταν η βασική μουσική επωδός των πάρτυ. Αρκετά χρόνια πριν αυτή την περίοδο ο Kid Koala είχε λύσει τέτοια ζητήματα τόσο με το δίσκο Some of my best friends are djs (που κυριολεκτικά ισχύει παρεπιπτόντως) όσο και με τα bootlegs σε τέτοιους ρυθμούς. Δεν είμαι σίγουρος αν το 2010 σε ένα τέτοιο πάρτυ θα μπορούσε να περάσει καλά ο Koala, μάλλον θα βαριόταν, το 2004 όμως είχε καθορίσει το party feeling τουλάχιστον μέχρι ο trap ήχος να πάρει τη θέση που σήμερα βλέπουμε.

4. J Dilla - Last donut of the night

Το Donuts ίσως είναι τελικά όλος ο δίσκος ένα μεγάλο κομμάτι. Αλλά το συγκεκριμένο έχει τόση συμπύκνωση τεχνικών και ήχων που δικαίως προεξέχει στην εκτίμηση και ακρόαση των περισσότερων ακροατών του Dilla. Δυστυχώς, μουσικά δυστυχώς, ο Dilla είχε την πλήρη μουσική επιμέλεια μόνο σε έναν ορχηστρικό χιπ χοπ δίσκο, μόνο σε ένα αυτοτελές ολοκληρωμένο μουσικό έργο. Πριν και μετά από αυτό (και το θάνατό του) αναγκαζόμαστε να βολευτούμε με το πόσο αποτυχαίνει ο εκάστοτε compiler να γίνει δημιουργός δίσκων. Τουλάχιστον, έχουμε ακόμα μερικά ντόνατς.

5. Deadringer - Ghostwriter

17 χρόνια πριν ο El-P έγραφε για τον RJD2 στο booklet της δεύτερης συλλογής τραγουδιών της Definitive Jux ότι “είναι ιδιοφυία κι όταν θα είναι διάσημος δε θα μας έχει ανάγκη”. Παρά το ότι το 2018 τελικά είναι πιο διάσημος ο El-P δεν είναι της παρούσης. Αυτή η δήλωση, όμως, ένα χρόνο πριν την κυκλοφορία του πρώτου solo δίσκου του Rj, μπορεί να συνοψίσει τη συνεισφορά του Rjd2 στο χιπ χοπ. Είναι πιθανόν ο μόνος χιπ χοπ παραγωγός που στα μυαλά χιλιάδων ακροατών, κριτικών μουσικής, δημοσιογράφων και συναδέλφων μπορεί να έχει μια θέση δίπλα στο Dj Shadow. Το Deadringer σαν δίσκος, δίπλα στο Endtroducing. Και το Ghostwriter δίπλα στα πιο γνωστά κομμάτια του Shadow. Το Ghostwriter είναι η επιτομή του ορχηστρικού χιπ χοπ τραγουδιού: προγραματισμένο με κουπλέ χωρίς ρίμες, ρεφραίν χωρίς ανάγκη τραγουδιού ή φωνητικών, γεμάτες “γέφυρες”, απουσία αχρείαστα επαναλαμβανόμενων μέτρων και λαμπρή εναλλαγή στη μελωδία. Καθόλου άδικα καθιερώθηκε και στο ελληνικό airplay, playlist play, “cafe-bar” play κι ς αδικεί άλλες δημιουργίες του Rj.

6. X Ecutioners Theme Song

Από τα 70s μέχρι τα 90s και τα early 00s η διαδρομή για την turntable based μουσική παραγωγή δεν ήταν ευθύγραμμη, ούτε ομαλή. Οι X-Ecutioners φρόντισαν μάλιστα να φτιάξουν ένα theme song με τέτοιο ειδικό βάρος, τόσο τεχνικά όσο και αισθητικά που να ξεπεράσει τα όρια ενός πικαπιστικου κομματιού. Μεστή διάρκεια, κατάλληλη για κάθε χιπ χοπ ή φανκ πάρτυ, μετρημένη χρήση σκρατσαρισμένων φράσεων απλά για να μιλήσει η τεχνική τους πάνω στις μπάρες, μια τρομερή interlude στιγμή σε έναν δίσκο με συμμετοχή πολλών mcs.

7. Peanut Butter Wolf - Tale of five cities feat. A Trak, Cut Chemist, DJ Hands, DJ Quest, DJ Total Eclipse, DJ Z-Trip, J Rocc, Kid Koala, Rhettmatic, Rob Swift, Shortkut

Αρκετά μάλλον χρόνια πριν ο PB Wolf καταλάβει πόσο χρήσιμος ως μανατζαρέος ενός label είναι, ήταν ένας τρομερός nerd selector και turntablist κι ας μην είχε το ίδιο άγχος να διαγωνιστεί σε dmc και τεχνικές τους φίλους και μη συναδέλφους του. Στο “παραμύθι των 5 πόλεων” μάλιστα δε διάλεξε 5, αλλά 11 φίλους του, τους χώρεσε σε κάτι λιγότερο από 9 λεπτά. Υπάρει σοβαρή πιθανότητα αν το ειδικό βάρος των djs που συμμετέχουν στο κομμάτι μετατρεπόταν σε Mcs να μιλούσαμε για μια νέα μουσική φρενίτιδα. Αν το τραβήξουμε κι άλλο μπορεί να γραφτεί ότι παραλίγο στο “παραμύθι” να χωρέσουν και οι 20 σημαντικότεροι turntablists όλων των εποχών. Υπέρμετρα εθιστικό αλλά και υπέρμετρα ανταγωνιστικό δημιούργημα από την άποψη του ότι δε μπορεί κανένας άνθρωπος να βρεθεί σε τοπ επίπεδο πικαπ-ισμών αν δε μπορέσει να κάνει δικές του όλες τις τεχνικές που περιλαμβάνονται σε αυτό.

8. Dj Shadow - Building steam with a grain of salt

Ούτε το πιο διάσημο, ούτε το πιο πιασιάρικο πράγμα του Shadow. Από αυτά όμως που του επέτρεψαν να κάνει πριν 20 χρόνια επί ίσοις όροις tour μαζί με τους Radiohead. Και να υπάρξει για καιρό ως ένας one man band showman που γεμίζει μουσικές σκηνές, γήπεδα και ταμεία με την παρουσία του. To κομμάτι αποτελεί ταυτόχρονα την πιο βαρυσήμαντη μουσική κατάθεση του, ένα από τα καλύτερα indie δημιουργήματα όλων των εποχών και ένα σύντροφο για τα καλύτερα/χειρότερα βράδια μιας γενιάς που, ευτυχώς ή δυστυχώς, πια, παρέδωσε σκυτάλη στην επόμενη.

9. Wax Tailor - Am i free

Λίγο πριν την παράδωση της σκυτάλης στο μουσικό χάρτη προέκυψε ο Wax Tailor. Με έναν ήχο ούτε καινούριο, ούτε για να είμαστε ειλικρινείς καινοτόμο, που ποτέ όμως δεν ήταν κάποιου άλλου. Προσοχή, αν οι πιο σύγχρονες δουλειές του φαντάζουν να έχουν τετριμμένο ήχο, δεν είναι για κανένα άλλο λόγο παρά μόνο γιατί αυτός τον καθιέρωσε πριν καιρό. Οι ομοιότητες με τον ήχο του Shadow ή του Blockhead περισσότερο, υπαρκτές αλλά όχι σαν αδυναμία του καλλιτέχνη. Ο Wax επανέφερε μια λογική, τη χρονική στιγμή που ο Shadow μάλλον προς απογοήτευση όλων την απέρριπτε.

10. Blockhead - You ve got maelstorm

Αν η οικονομική δικαιοσύνη ήταν υπαρκτή προοπτική στο υπάρχον κοινωνικό σύμπλεγμα, τότε ο Blockhead θα ήταν τόσο γνωστός όσο ο επί χρόνια φίλος του Aesop Rock. Κανένας δεν ευθύνεται τόσο για την καθιέρωση του Aesop Rock στις αρχές των 00s όσο ο σχεδόν αποκλειστικός παραγωγός του στα πρώτα 5,6 χρόνια της διαδρομής του. Ο Blockhead εισήγαγε πρώτος ίσως τη μορφή του υπερπαραγωγικού χιπ χοπ μπητμέηκερ που φτιάχνει δέκα πράγματα για ραπ και 10 πράγματα για να γίνουν τραγούδια. Δε ξέρω πόσοι άνθρωποι μπορούν να ισχυριστούν ότι έχουν μια τόσο ισομερή στην κατανομή της μουσική παραγωγική προϊστορία. Και για την ακρίβεια, να κυκλοφορούν ανά δυο χρόνια κατά μέσο όρο δυο δίσκους ενός ράπερ και ένα σολο σε παραγωγή τους. Στο μακρινό 2004 για τον Blockhead χρειαζόταν απλά ένα pc, ένα δυο sampler και λίγη παιγμένη κιθάρα για να γραφτούν τραγούδια τόσο στοιχειωτικά όσο αυτό.